Menu
เชื้อโรคกับการแพร่กระจาย สิ่งมีชีวิตขนาดเล็กที่มองด้วยตาไม่เห็น เรื่องราวสิ่งมีชีวิต นี้ ได้สร้างปัญหาให้กับมนุษย์เราเรื่อยมา ในบทความนี้ พาตะลอน จะพาผู้อ่านไปรู้จักการแพร่กระจายของเชื้อโรค และการป้องกันเชื้อโรคในชีวิตประจำวัน
เชื้อโรคกับการแพร่กระจาย เกิดจากการส่งต่อเชื้อ จากแหล่งหนึ่ง ไปอีกแหล่งหนึ่ง ซึ่งวิธีการแพร่กระจายก็มีหลายแบบ ตามชนิดของเชื้อโรคเหล่านั้น
โรคบางชนิด ถูกแพร่กระจายทางอากาศ เมื่อเราไอ จาม แบคทีเรีย และไวรัสจากร่างกายของเรา จะกระจายออกไปในอากาศ การแพร่กระจายนี้ เป็นการแพร่กระจายเชื้อไข้หวัดใหญ่ และไข้หวัด โดยเฉพาะในสถานที่แออัด
โรคอีสุกอีใส โรคติดต่อทางเพศสัมพันธ์ และเริม เป็นโรคติดเชื้อที่แพร่ทางการสัมผัส
โรคจำนวนมากซึ่งทำให้มนุษย์เจ็บป่วย ติดต่อจากคนหนึ่งไปยังอีกคนหนึ่ง เชื้อโรคแพร่จากคนหนึ่ง ไปยังอีกคนหนึ่งได้อย่างง่ายดาย ในสภาพแวดล้อมที่แออัด หรือสกปรก โรคประเภทนี้เรียกกันว่าโรคติดเชื้อ ในกรณีที่ทำให้มีคนล้มป่วยมากมาย จะเรียกว่าโรคระบาด
โรคบางประเภทแพร่กระจายทางน้ำ หากน้ำเสียไม่ได้รับการบำบัด และไหลลงสู่แหล่งน้ำบริโภค อาจทำให้เกิดการแพร่ระบาดของโรคอันตราย เช่น อหิวาต์ และไทฟอยด์ ในชุมชนได้
โรคที่แพร่ทางบาดแผล และรอยขีดข่วน เลือดอาจมีเชื้อโรคต้นเหตุของโรคเอดส์ และโรคตับอักเสบ การที่ผู้ติดยาเสพติด ใช้เข็มฉีดยาร่วมกัน ก็จะทำให้มีการแพร่เชื้อระหว่างกันได้
เหา อาศัยอยู่ตามเส้นผมและขน ของสัตว์เลี้ยงลูกด้วยนม เหาที่โตเต็มที่ จะกัดผิวหนังของเหยื่อ และดูดเลือดเป็นอาหาร เหาวางไข่และขับสารที่ทำให้ไข่ติดแน่นกับขนสัตว์ที่มันอาศัยอยู่ ทำให้กำจัดยาก หลังจากไข่ฟักเป็นตัว ลูกเหาจะหากิน และเติบโตจนพร้อมจะสืบพันธุ์ต่อไป
เหาทำให้เกิดอาการคัน และระคายเคือง มันสามารถแพร่กระจายได้เมื่อขนหรือผม ของบุคคลหนึ่งสัมผัสกับขน หรือผมของบุคคลหนึ่ง
โรคที่แพร่ทางอาหารที่มีเชื้อโรค เชื้อแบคทีเรีย ที่เป็นต้นเหตุของอาหารเป็นพิษ สามารถแพร่ไปทางอาหาร เช่น การเตรียมอาหารโดยมิได้ล้างมือ หรือการนำอาหารปนเปื้อนด้วยแบคทีเรียจากสัตว์ หรือจากพื้นดิน มาใช้ในการปรุงอาหาร
ประชากรโลกกว่า 100 ล้านคน มีพยาธิตัวกลม เป็นปรสิตในลำไส้ พยาธิทั้งตัวผู้และตัวเมีย จะแพร่พันธุ์ในลำไส้เท่านั้น โดยปล่อยไข่ออกมากับอุจจาระ ไข่เหล่านี้สามารถรอสภาพที่เหมาะสมแก่การเจริญเติบโตได้นานถึง 6 ปี
ทั้งนี้ในไข่แต่ละฟอง จะมีตัวดักแด้ที่ปนเปื้อนด้วยไข่พยาธิเข้าไป จะทำให้ตัวอ่อนฟักตัว แล้วเคลื่อนย้ายทางกระแสเลือดสู่ตับ และปอด ตัวอ่อนเหล่านี้จะเคลื่อนที่ขึ้นไปยังบริเวณคอ และจะถูกกลืนลงไปเจริญเติบโตในลำไส้ต่อไป
โรคที่แพร่โดยมีสัตว์เป็นพาหะอย่าง หนู แมลงวัน แมลงสาบ ล้วนสามารถแพร่เชื้อโรคได้ เช่น เมื่อแมลงวันบินจากกองอุจจาระ มาเกาะอาหาร ที่ขาของมันอาจเต็มไปด้วยเชื้อโรค กาฬโรค เกิดจากเชื้อแบคทีเรียผ่านจากหนู มาถึงมนุษย์โดยมีหมัดหนูเป็นพาหะ
เชื้อโรคกับการแพร่กระจาย สามารถป้องกันได้ ด้วยวิธีการต่างๆที่เหมาะสมดังนี้
ปรสิตอาจพบได้หลายประเภท ทั้งพยาธิ อะมีบา รวมทั้งแบคทีเรีย ที่เป็นต้นเหตุของไทฟอยด์ และอหิวาตกโรคในอุจจาระ โดยมีการแพร่เชื้อทางน้ำ วิธีที่ง่ายที่สุดที่ปรสิตเหล่านี้เข้าสู่ร่างกายคือ ทางน้ำ และอาหารบริโภค การดื่มน้ำสะอาด และการปรุงอาหารสุก จึงสำคัญอย่างยิ่ง ในการป้องกันการแพร่กระจายของโรค
ส้วมหลุม เหมาะสมกับพื้นที่ห่างไกลความเจริญ และไม่มีบริการน้ำประปา ส้วมหลุมช่วยป้องกันประชากรให้ปลอดภัย จากโรคที่แพร่มาตามน้ำ ส้วมหลุมจะต้องอยู่ห่างจากบ่อน้ำบาดาล อย่างน้อย 100 เมตร เพื่อป้องกันการปนเปื้อนจากการไหลซึม
ดินในบริเวณนั้น ควรเป็นดินร่วน ที่สามารถดูดซึมของเสียได้ดี ส้วมหลุมที่ปลอดภัยที่สุด คือส้วมที่ขุดให้ลึกที่สุด เท่าที่จะเป็นไปได้ และควรมีพื้นแข็ง ที่ทำความสะอาดได้ง่าย ด้านบนควรก่อแนวอิฐเพื่อป้องกันหนู และควรมีฝาปิดมิดชิด เพื่อป้องกันแมลงวันไต่ตอม
ห้องส้วมที่มีระบบน้ำชะล้าง จะชะของเสียลงระบบน้ำทิ้ง เนื่องจากของเสียถูกชะล้างไปในเวลาอันรวดเร็ว หลังจากการขับถ่าย จึงลดการปนเปื้อน ของเสียจะถูกบำบัดจนปลอดภัย ณ โรงบำบัดน้ำเสีย ก่อนที่จะถูกระบายลงแม่น้ำ หรือทะเลต่อไป
เชื้อโรคที่เป็นต้นเหตุของโรคต่างๆ สามารถเข้าสู่ร่างกายได้ทางการบริโภค เชื้อโรคมิใช่เพียงแต่ทำอันตรายต่อผู้บริโภคอาหารเท่านั้น มันยังอาจทำให้อาหารเน่าเสีย ทำให้อาหารเป็นพิษ ซึ่งอาจมีอันตรายถึงชีวิต
ในการควบคุม และรักษาอาหารให้ปลอดภัยนั้น ต้องมีการป้องกัน การปนเปื้อนของอาหาร จากสิ่งสกปรก และแบคทีเรีย ตลอดจนรา ซึ่งเติบโตได้ดีในอาหาร สาเหตุเหล่านี้อาจแพร่มาทางอากาศ การสัมผัสกับอาหารอื่นๆ เนื่องจากสิ่งเหล่านี้มีขนาดเล็กเกินกว่าจะมองเห็นด้วยตาเปล่า
ความร้อน จะช่วยฆ่าแบคทีเรีย และการผนึกปิดที่มิดชิดจะช่วยป้องกัน มิให้แบคทีเรียเข้าถึงอาหารเหล่านั้นได้
อาหารกระป๋อง เป็นอาหารที่สุกแล้ว แบคทีเรียจะถูกทำลายที่อุณหภูมิสูง และมีการผนึกกระป๋อง หรือขวด ขณะที่ยังร้อนอยู่
อุณหภูมิที่ต่ำ จะช่วยยับยั้งการเติบโตของแบคทีเรียบางชนิด ในตู้เย็นที่ตั้งอุณหภูมิไว้ประมาณ 4 องศาเซลล์เซียส จะชะลอการเติบโตของแบคทีเรียลง แต่ราบางชนิดยังสามารถเติบโตต่อไปได้
แบคทีเรีย และรา ไม่สามารถเติบโตที่อุณหภูมิต่ำกว่า 0 องศาเซลล์เซียสได้ เราจึงสามารถเก็บเนื้อ ผัก และผลไม้ ในอุณหภูมิที่ต่ำกว่า 0 เพื่อยับยั้งการเน่าเสียของอาหารเหล่านี้ได้
แบคทีเรียไม่สามารถเติบโต ในสภาวะที่มีความเข้มข้นของเกลือและกรดสูง วิธีนี้ใช้ถนอมอาหารประเภทปลา และหมู
แบคทีเรียและรา จะไม่สามารถเจริญเติบโตได้ ถ้าปราศจากน้ำ อาหารตากแห้งยังมีน้ำหนักเบา มีขนาดเล็กลง และสามารถเก็บรักษาได้นาน ก่อนจะนำมารับประทานต้องมีการเติมน้ำกลับคืนสู่อาหารเหล่านี้
เชื้อโรคกับการแพร่กระจาย เป็นปัญหาที่เราไม่สามารถควบคุมได้ 100% ทำให้เกิดการแพร่ระบาดของโรคต่างๆ เช่น ไข้หวัดใหญ่ โควิด-19 แต่เรายังสามารถช่วยลดอัตราการแพร่ระบาด ด้วยวิธีการที่เหมาะสมได้
อัปเดตข่าวสารฉับไวทุกวัน ทุกเรื่องบนโลกใบนี้ ทุกข่าวสารใหม่ เนื้อหาเน้นๆ รู้ทันก่อนใคร ติดตามได้ที่พาตะลอน